Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

austri N M

  • 1 austrum

    purple dye; purple color; material dyed purple (garment, coverlet)

    Latin-English dictionary > austrum

  • 2 āles

        āles ālitis, gen plur. ālitum, and poet. ālituum, adj. and subst.    [ala].    I. Adj, winged: avis: deus, i. e. Mercury, O.: minister fulminis (i. e. aquila), H.: (Venus) purpureis ales oloribus, borne on the wings of bright swans, H. — Quick, hasty, rapid, swift: rutili tres ignis et alitis Austri, V.: passus, O.—    II. Subst m. and f a bird: fulvus Iovis, i. e. aquila, V.: Phoebeïus, the raven, O.: albus, the swan, H.: Aetheriā lapsa plagā Iovis ales, V.: regia, O.—Esp., in augury, alites are birds whose flight is significant (cf. oscen, a bird whose song is regarded in augury). — Hence, augury, omen, sign: lugubris, H.: potiore alite, H.—Ales canorus, a swan (of a poet), H.: Maeonii carminis, i. e. the singer of a Maeonian (Homeric) song, H.
    * * *
    I
    (gen.), alitis ADJ
    winged, having wings; swift/quick

    ales deus -- Mercury; ales puer -- Cupid

    II
    bird; (esp. large); winged god/monster; omen/augury

    Latin-English dictionary > āles

  • 3 auster

        auster trī, m    [AVS-], the south wind: portus ab austro tutus, Cs.: vehemens: turbidus, H.: pluvius, O.: frigidus, V.: floribus austrum inmisi, have exposed to the parching blast, V.—The south country, the south: in aquilonis austrive partibus: mundus Libyae devexus in austros, south of Libya, V.
    * * *
    I
    austeris -e, austerior -or -us, austerrimus -a -um ADJ
    austere, plain; bitter, sour; dry (wine); sharp, pungent; dark, somber, morose
    II
    south; south wind; southern parts (pl.)

    Latin-English dictionary > auster

  • 4 dēnsus

        dēnsus adj.    with comp. and sup, thick, close, compact, dense, crowded: silva: densiores silvae, Cs.: densissimae silvae, Cs.: densum umeris volgus, H.: litus, sandy, O.: caligo, V.: densissima nox, pitch-dark, O.: pingue, firm, V.: Austri, cloudy, V.—Poet., with abl, thickly set, covered, full: loca silvestribus saepibus densa: specus virgis ac vimine, O.: ficus pomis, O.: trames caligine opacā, O.—In space, thick, close, set close: densissima castra, Cs.: apes, V.: ministri, O.: densior suboles, V.: nec scuta densi Deponunt, when thronging, V.—In time, thick, frequent, continuous (poet.): ictūs, V.: tela, V.: plagae, H.: amores, V.
    * * *
    densa -um, densior -or -us, densissimus -a -um ADJ
    thick/dense/solid; (cloud/shadow); crowded/thick_planted/packed/covered (with); frequent, recurring; terse/concise (style); harsh/horse/thick (sound/voice)

    Latin-English dictionary > dēnsus

  • 5 flātus

        flātus ūs, m    [flo], a blowing, breathing, snorting: complere sedilia flatu (sc. tibiae), H.: flatūs austri, Ct.: flatu secundo Carbasa mota sonant, O.: sui flatūs ne sonet aura, cavet, of his breath, O.— Fig., a breath, breeze: prospero flatu fortunae uti. — Plur, pride, haughtiness: flatūs remittat, V.
    * * *
    blowing; snorting; breath; breeze

    Latin-English dictionary > flātus

  • 6 imbrifer

        imbrifer era, erum, adj.    [imber+1 FER-], rain-bringing, raing: Austri, O.: ver, V.
    * * *
    imbrifera, imbriferum ADJ
    rain-bringing, rainy

    Latin-English dictionary > imbrifer

  • 7 in-geminō

        in-geminō āvī, ātus, āre,    to redouble, repeat, reiterate: dextrā ictūs, V.: vox adsensu nemorum ingeminata remugit, V.: Me miserum! ingeminat, O.—To redouble, multiply, be redoubled, increase: ingeminant austri, V.: clamor, V.: curae, V.

    Latin-English dictionary > in-geminō

  • 8 per-mulceō

        per-mulceō mulsī, mulsus, ēre,    to rub gently, stroke: manu eum, O.: barbam, L.—To touch gently: aram flatu permulcet spiritus austri, blows softly upon, C. poët.: medicata lumina virgā, O.— Fig., to soothe, charm, please, delight, flatter, fondle: sensum voluptate: his verbis aurīs, H.—To soothe, appease, allay, tame: eorum animis permulsis, Cs.: pectora dictis, V.: iram eius, L.: senectutem, mitigate: vestigia lymphis, to wash away, Ct.

    Latin-English dictionary > per-mulceō

  • 9 plangō

        plangō ānxī, anctus, ere    [PLAG-], to strike, beat: victima planget humum, O.: Nunc nemora plangunt (austri), V.: Laqueis... Crus ubi commisit volucris, Plangitur, beats with its wings, O.— To beat in lamentation: femina: laniataque pectora plangens (i. e. ita, ut lanientur), O.: Planguntur matres, beat themselves in agony, O.— To lament aloud, wail: planxere sorores Naides, O.: plangentia agmina, V.: plangentis populi derisor, Iu. — To bewail, lament for: virtutes quas neque plangi fas est, Ta.: maiore tumultu Planguntur nummi quam funera, Iu.
    * * *
    plangere, planxi, planctus V
    strike, beat; bewail; lament for, mourn

    Latin-English dictionary > plangō

  • 10 sībilus

        sībilus ī, m plur. sībilī, ōrum, m, poet. also sībila, ōrum, n    [SIB-], a hissing, whistling: sibilo dare signum, L.: clamor tonitruum et rudentum sibilus: venientis sibilus austri, V.: serpens horrenda sibila misit, O.: Sibila dant, O.— A contemptuous hissing, hissing at, hissing off: sibilum metuis?: ei sibilum mortem videri necesse est: e scaenā sibilis explodebatur: (eum) equi repentinis sibilis extimescebant.
    * * *
    I
    sibila, sibilum ADJ
    II
    hissing, whistling; hiss of contempt or disfavor

    Latin-English dictionary > sībilus

  • 11 spīritus

        spīritus ūs, m    [cf. spiro], a breathing, breath: anima ducta est spiritu: aër spiritu ductus: neque habet quas ducat spiritus auras, O.: spiritum includere, suffocate, L.: ut nihil sit ne spiritu quidem minimo brevius, etc., i. e. not an instant: latere petitus imo spiritus, i. e. a sigh, H.: si spiritum ducit, vivit: usque ad extremum spiritum: filiorum postremum spiritum ore excipere.— A gentle breath, breeze: Aram, quam flatu permulcet spiritus austri, C. poët.: Boreae, V.— The air: quid est tam commune quam spiritus vivis?: diffunditur spiritus per arterias.—Fig., of a god, breath, inspiration: uno divino spiritu contineri, by a divine inspiration: Spiritum Phoebus mihi dedit, H.— The breath of life, life: eum spiritum, quem naturae debeat, patriae reddere: extremum spiritum in victoriā effundere: dum spiritus hos regit artūs, V.: surget spiritus in lacrimis, a sigh, Pr. — Disposition, spirit, character: avidum domando spiritum, i. e. covetousness, H.: qui spiritus illi, V.: hostilīs spiritūs gerens, L.— Spirit, high spirit, energy, courage, haughtiness, pride, arrogance.— Sing. (in prose only gen. and abl., which are wanting in plur.): regio spiritu: illos eius spiritūs Siciliensīs quos fuisse putetis: tantum fiduciae ac spiritūs, Cs.: filia inflata muliebri spiritu, L.— Plur. (only nom. and acc.): res gestae meae... mihi nescio quos spiritūs attulerunt: magnos spiritūs in re militari sumere, Cs.: regios spiritūs repressit, N.: cum spiritūs plebs sumpsisset, L.: remittant spiritūs, comprimant animos suos: quorum se vim ac spiritūs fregisse, L.
    * * *
    breath, breathing, air, soul, life

    Latin-English dictionary > spīritus

  • 12 spīrō

        spīrō āvī, ātus, āre,    to breathe, draw breath, respire: dum spirare potero: ne spirare quidem sine metu possunt: sunt qui ab eo (Clodio) spirante forum putent potuisse defendi, i. e. while alive: margarita viva ac spirantia saxis avelli, Ta.: spirantia consulit exta, still panting, V.: non sunt ausi admovere (corpori), velut spiranti, manūs, Cu.: graviter spirantis copia thymbrae, i. e. of strong odor, V.: Di maris et terrae... spirate secundi, i. e. be propitious, V.—With acc, to breathe out, exhale, emit: flammas, L.: flamina, O.: divinum odorem, V.—To breathe, blow, be exhaled, burst forth: Letiferis calidi spirarunt flatibus austri, O.: Quā vada non spirant, rage, V.: fervet fretis spirantibus aequor, boiling, V.—Fig., to breathe, live, be alive: videtur Laeli mens spirare etiam in scriptis: spirat adhuc amor puellae, H.: Parii lapides spirantia signa, V.—To be inspired, have poetic inspiration: Quod spiro, tuum est, H. —With acc, to breathe forth, exhale, be full of, be inspired with, aim at: mendacia, Iu.: amores, H.: tribunatum, L.: maiora, Cu.: immane, V.
    * * *
    spirare, spiravi, spiratus V
    breathe; blow; live; breathe out; exhale; breathe the spirit of

    Latin-English dictionary > spīrō

  • 13 ales

    ālĕs, ālĭtĭs (abl. aliti, Sen. Med. 1014; gen. plur. alitum, Mart. 13, 6, and lengthened alituum, Lucr. 2, 928; 5, 801; 1039; 1078; 6, 1216; Verg. A. 8, 27; Stat. S. 1, 2, 184; Manil. 5, 370; Amm. 19, 2) [ala-ire, as comes, eques, etc., acc. to some; but cf. Corss. Ausspr. II. p. 209], adj. and subst. ( poet. and post-Aug. prose).
    I.
    Adj., winged: angues, Pac. ap. Cic. Inv. 1, 19; cf. Mos. Cic. Rep. 3, 9:

    ales avis,

    Cic. N. D. 2, 44 (as transl. of the Gr. aiolos ornis, Arat. Phaen. 275):

    equus,

    i. e. Pegasus, Ov. Am. 3, 12, 24:

    deus,

    Mercury, id. M. 2, 714; so also Stat. Th. 4, 605:

    currus,

    Sen. Med. 1024:

    fama,

    Claud. I. Cons. Stil. 2, 408.—And with a trope common in all languages, quick, fleet, rapid, swift:

    rutili tris ignis et alitis Austri,

    Verg. A. 8, 430:

    passus,

    Ov. M. 10, 587:

    harundo,

    the swift arrow, Prud. Psych. 323.—
    II.
    Subst. com. gen., a fowl, a bird (only of large birds, while volucris includes also insects that fly).
    A.
    Com. gen.:

    pennis delata,

    Lucr. 6, 822:

    exterrita pennis,

    id. 5, 506:

    argentea,

    i. e. the raven before its metamorphosis, Ov. M. 2, 536:

    superba,

    the peacock, Mart. 14, 67; 9, 56:

    longaeva,

    the phœnix, Claud. 35, 83:

    famelica,

    the pigeon-hawk, Plin. 10, 10, 12, § 28.—On the contr., masc.:

    Phoebeïus,

    the raven, Ov. M. 2, 544:

    albus,

    the swan, Hor. C. 2, 20, 10:

    cristatus,

    the cock, Ov. F. 1, 455 al. —
    B.
    Fem., as referring to a female bird:

    Daulias ales = philomela,

    Ov. H. 15, 154:

    exterrita = columba,

    Verg. A. 5, 505. But ales, i.e. aquila, as the bird of Jove, is sometimes masc.:

    fulvus Jovis ales,

    the eagle, id. ib. 12, 247;

    called also: minister fulminis,

    Hor. C. 4, 4, 1:

    flammiger,

    Stat. Th. 8, 675. —Also fem.:

    aetheriā lapsa plagā Jovis ales,

    Verg. A. 1, 394:

    regia ales,

    Ov. M. 4, 362:

    ales digna Jove,

    Manil. 1, 443.—
    C.
    For a deity as winged, masc.:

    Cyllenius ales,

    i.e. Mercury, Claud. 33, 77;

    or even for men: aureus ales,

    Perseus, Stat. Th. 1, 544.—
    D.
    Ales canorus, a swan, for a poet, Hor. C. 2, 20, 15. —Also absol. ales: Maeonii carminis ales, of the singer of a Mæonian (Homeric) song, [p. 83] Hor. C. 1, 6, 2 Jahn. (In Ov. M. 5, 298, if ales erant is read, ales is collect.; cf. Schneid. Gr. 2, 240; but the sing. seems to be more in accordance with the preceding hominem putat locutum, she supposing that she heard a man, but it was a bird, and Merkel here reads Ales erat.)—
    E.
    In the lang. of augury, alites are birds that gave omens by their flight, as the buteo, sanqualis, aquila, etc. (but oscines, by their voice, as the corvus, cornix, and noctua), Fest. p. 193 (cf. id. p. 3); Cic. N. D. 2, 64, 160:

    tum huc, tum illuc volent alites: tum a dextrā, tum a sinistrā parte canant oscines,

    id. Div. 1, 53, 120; cf. Manut. ad Cic. Fam. 6, 6, p. 394; Plin. 10, 19, 22, § 43; Arn. adv. G. 7, 59.—Hence, poet.: ales, augury, omen, sign:

    cum bonā nubit alite,

    Cat. 61, 20:

    malā soluta navis exit alite,

    Hor. Epod. 10, 1:

    secundā alite,

    id. ib. 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > ales

  • 14 ara

    āra, ae, f. (Osc. form aasa; Umbr. asa: PELLEX. ASAM. IVNONIS. NE. TAGITO., Lex Numae ap. Gell. 4, 3, 3; cf. Serv. ad Verg. A. 4, 219; Macr. S. 3, 2) [perh. Sanscr. ās, Gr. hêmai, Dor. hêsmai = to sit, as the seat or resting-place of the victim or offering; v. Curt. p. 381 sq.], an altar.
    I.
    Lit.: Jovis aram sanguine turpari, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 125 Vahl.):

    Inde ignem in aram, ut Ephesiae Dianae laeta laudes,

    Plaut. Mil. 2, 5, 1:

    omnīs accedere ad aras... aras sanguine multo Spargere,

    Lucr. 5, 1199 sq.; so id. 1, 84:

    turicremas aras,

    id. 2, 353 (adopted by Verg. A. 4, 453);

    2, 417: multo sanguine maesti Conspergunt aras adolentque altaria donis,

    id. 4, 1237 al.:

    ara Aio Loquenti consecrata,

    Cic. Div. 1, 45, 101:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7; cf. Suet. Claud. 2:

    ara sacrata,

    Liv. 40, 22; cf. Suet. Tib. 14:

    exstruere,

    id. Aug. 15; so Vulg. 4 Reg. 21, 4:

    construere,

    ib. 2 Par. 33, 3:

    facere,

    ib. ib. 33, 15:

    erigere,

    ib. Num. 23, 4:

    aedificare,

    ib. 3 Reg. 14, 23:

    ponere,

    ib. ib. 16, 32:

    destruere,

    ib. Exod. 34, 13, and ib. Jud. 6, 25:

    subvertere,

    ib. Deut. 7, 5:

    dissipare,

    ib. ib. 12, 3:

    suffodere,

    ib. Jud. 31, 32:

    demolire,

    ib. Ezech. 6, 4:

    depopulari, ib. Osee, 10, 2: interibunt arae vestrae,

    ib. Ezech. 6, 6 et saep.—Altars were erected not only in the temples, but also in the streets and highways, in the open air, Plaut. Aul. 4, 1, 20.—Esp. were altars erected in the courts of houses (impluvia), for the family gods (Penates), while the household gods (Lares) received offerings upon a small hearth (focus) in the family hall (atrium); hence, arae et foci, meton. for home, or hearth and home, and pro aris et focis pugnare, to fight for altars and fires, for one's dearest possessions:

    urbem, agrum, aras, focos seque dedere,

    Plaut. Am. 1, 1, 71:

    te amicum Deiotari regis arae focique viderunt,

    Cic. Deiot. 3:

    de vestris conjugibus ac liberis, de aris ac focis, decernite,

    id. Cat. 4, 11, 24; id. Sest. 42:

    nos domicilia, sedesque populi Romani, Penates, aras, focos, sepulcra majorum defendimus,

    id. Phil. 8, 3:

    patriae, parentibus, aris atque focis bellum parare,

    Sall. C. 52, 3:

    pro patriā, pro liberis, pro aris atque focis suis cernere,

    id. ib. 59, 5:

    sibi pro aris focisque et deūm templis ac solo, in quo nati essent, dimicandum fore,

    Liv. 5, 30 et saep.—Criminals fled to the altars for protection, Don. ad Ter. Heaut. 5, 2, 22:

    interim hanc aram occupabo,

    Plaut. Most. 5, 1, 45:

    Priamum cum in aram confugisset, hostilis manus interemit,

    Cic. Tusc. 1, 35, 85:

    eo ille confugit in arāque consedit,

    Nep. Paus. 4, 4:

    Veneris sanctae considam vinctus ad aras: haec supplicibus favet,

    Tib. 4, 13, 23.—Hence, trop., protection, refuge, shelter:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    Cic. N. D. 3, 10, 25:

    ad aram legum confugere,

    id. Verr. 2, 2, 3:

    hic portus, haec ara sociorum,

    id. ib. 2, 5, 48; Ov. Tr. 4, 5, 2; 5, 6, 14; id. H. 1, 110; id. P. 2, 8, 68.—One who took an oath was accustomed to lay hold of the altar, in confirmation of it, Plaut. Rud. 5, 2, 46:

    qui si aram tenens juraret, crederet nemo,

    Cic. Fl. 36, 90; Nep. Hann. 2, 4 (cf. Liv. 21, 1):

    tango aras, medios ignes et numina testor,

    Verg. A. 12, 201; 4, 219: ara sepulcri, a funeral pile, regarded as an altar, Verg. A. 6, 177; Sil. 15, 388.—
    II.
    Meton.
    A.
    The Altar, a constellation in the southern sky, Gr. Thutêrion (Arat. 403 al.): Aram, quam flatu permulcet spiritus austri, poët. ap. Cic. N. D. 2, 44, 114; so Cic. Arat. 202; 213 Orell.; Hyg. Astr. 2, 39, and id. ib. 3, 38:

    pressa,

    i. e. low in the south, Ov. M. 2, 139. —
    B.
    Arae, The Altars.
    a.
    Rocky cliffs in the Mediterranean Sea, between Sicily Sardinia and Africa, so called from their shape, Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 108;

    Quadrig. Ann. ib.: saxa vocant Itali, mediis quae in fluctibus, Aras,

    Verg. A. 1, 109.—
    b.
    Arae Philaenorum, v. Philaeni.—
    III.
    Transf., in gen., a monument of stone:

    ara virtutis,

    Cic. Phil. 14, 13:

    Lunensis ara,

    of Lunensian marble, Suet. Ner. 50 fin. —Also [p. 150] a tombstone:

    ARAM D. S. P. R. (de suā pecuniā restituit),

    Inscr. Orell. 4521; so ib. 4522; 4826.

    Lewis & Short latin dictionary > ara

  • 15 ardeo

    ardĕo, rsi, rsum, 2, v.n. ( perf. subj. ARDVERINT, Inscr. Fratr. Arval., of the time of the emperor Alexander Severus, in Inscr. Orell. 961) [cf. Sanscr. ghar = to shine. Sonne foll. by Curt.], to take fire, to kindle; hence,
    I.
    Lit., to be on fire, to burn, blaze (syn.:

    ardesco, exardeo, flagro, incendor, uror): Nam multis succensa locis ardent sola terrae,

    for the soil is on fire in different places, Lucr. 2, 592:

    tecta ardentia,

    id. 3, 1064: Ultimus ardebit, quem etc., i. e. His home will burn last, whom etc., Juv. 3, 201:

    ardente domo,

    Tac. A. 15, 50 fin.:

    radii ardentes,

    Lucr. 6, 618: circumstant cum ardentibus taedis, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 51 Vahl.):

    caput arsisse Servio Tullio dormienti,

    Cic. Div. 1, 53, 121:

    vis ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145:

    Praeneste ardentes lapides caelo decidisse,

    Liv. 22, 1:

    rogum parari Vidit et arsuros supremis ignibus artus,

    Ov. M. 2, 620; 2, 245; 14, 747:

    arsurae comae,

    Verg. A. 11, 77:

    videbat quod rubus arderet,

    Vulg. Exod. 3, 2; ib. Deut. 5, 23; ib. Joan. 15, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of the eyes, to flash, glow, sparkle, shine (syn.:

    fulgeo, inardesco, mico): ardent oculi,

    Plaut. Capt. 3, 4, 62; Cic. Verr. 2, 4, 66; 2, 5, 62; cf.:

    oculi ejus (erant) ut lampas ardens,

    Vulg. Dan. 10, 6.—
    B.
    Poet., transf. to color, to sparkle, glisten, glitter, dazzle:

    Tyrio ardebat murice laena,

    Verg. A. 4, 262:

    campi armis sublimibus ardent,

    id. ib. 11, 602. —
    C.
    In gen., of any passionate emotion [p. 156] or excitement, to burn, glow, be inflamed, usu. with abl. (dolore, irā, studio, invidiā, etc.), but often without an abl.; to be strongly affected, esp. with love; to be inflamed, burn, glow, to blaze, be on fire, be consumed, etc. (syn.: ardesco, exardeo, furo).
    (α).
    With abl.:

    quippe patentia cum totiens ardentia morbis Lumina versarent oculorum, expertia somno,

    they rolled around the open eyeballs glowing with heat, Lucr. 6, 1180:

    In fluvios partim gelidos ardentia morbo Membra dabant,

    their limbs burning with the heat of fever, id. 6, 1172:

    ardere flagitio,

    Plaut. Cas. 5, 3, 1:

    amore,

    Ter. Eun. 1. 1, 27; Cic. Verr. 2, 2, 47:

    iracundiā,

    Ter. Ad. 3, 2, 12:

    curā,

    Varr. R. R. 3, 17, 9:

    dolore et irā,

    Cic. Att. 2, 19:

    cupiditate,

    id. Pis. 24:

    studio et amore,

    id. ad Q. Fr. 1, 2:

    desiderio,

    id. Mil. 15; id. Tusc. 4, 17, 37:

    podagrae doloribus,

    to be tormented with, id. Fin. 5, 31, 94:

    furore,

    Liv. 2, 29 fin. et saep.:

    cum arderet Syria bello,

    Cic. Att. 5, 6; id. Fam. 4, 1; Liv. 28, 24 fin. al.—
    (β).
    Without an abl.:

    ipse ardere videris,

    Cic. de Or. 2, 45, 188 (incensus esse, B. and K.); cf. Quint. 11, 3, 145:

    omnium animi ad ulciscendum ardebant,

    were fired, eager, Caes. B. G. 6, 34:

    Ardet,

    Ov. M. 6, 609:

    ultro implacabilis ardet,

    Verg. A. 12, 3:

    ardet in arma,

    id. ib. 12, 71; so,

    in caedem,

    Tac. H. 1, 43.— Poet. with inf. as object (cf. infra), to desire ardently to do a thing:

    ruere ardet utroque,

    Ov. M. 5, 166:

    Ardet abire fugā dulcīsque relinquere terras,

    Verg. A. 4, 281; 11, 895; Val. Fl. 6, 45.—Esp., to burn with love (syn. uror):

    ex aequo captis ardebant mentibus ambo,

    Ov. M. 4, 62:

    deus arsit in illā,

    id. ib. 8, 50 (cf.:

    laborantes in uno Penelopen vitreamque Circen,

    Hor. C. 1, 17, 19):

    arsit Virgine raptā,

    Hor. C. 2, 4, 7; cf. id. ib. 3, 9, 6; and with acc. of the object loved (as supra, in constr. with the inf.): formosum pastor Corydon ardebat Alexin, Corydon had a burning passion for, etc., Verg. E. 2, 1:

    comptos arsit adulteri Crines,

    Hor. C. 4, 9, 13:

    delphini pueros miris et humanis modis arserunt,

    Gell. 6, 8; cf. Arusian. Mess. p. 209 Lind.
    * Pass.
    arsus, roasted, Plin. Val. 2, 9.— ardens, entis, P. a., prop. on fire, burning; hence, glowing, fiery, ardent, hot, etc., lit. and trop.
    A.
    Lit.: sol ardentissimus, Tubero ap. Gell. 6, 4, 3:

    ardentissimum tempus,

    Plin. 2, 47, 47, § 123:

    Austri ardentes,

    id. 12, 19, 42, § 93:

    quinta (zona) est ardentior illis,

    hotter, Ov. M. 1, 46:

    ardens Africa,

    Luc. 9, 729.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of the eyes:

    oculi,

    glowing, Verg. G. 4, 451.—
    2.
    Of color:

    ardentissimus color,

    Plin. 21, 4, 10, § 16:

    apes ardentes auro,

    glowing, glittering as with gold, Verg. G. 4, 99; so id. A. 10, 262.—
    3.
    Of wounds, burning, smarting:

    ardenti morsu premere dolorem,

    with burning bite, Lucr. 3, 663.—
    4.
    Of wine, strong, fiery:

    ardentis Falerni Pocula,

    Hor. C. 2, 11, 19; cf. Mart. 9, 7, 45.—
    5.
    Of passion or strong feeling, burning, glowing, eager, impatient, ardent:

    avaritia ardens,

    Cic. Fin. 3, 11, 36:

    mortem ardentiore studio petere,

    id. ib. 2, 19, 61:

    ardentes in eum litteras ad me misit,

    id. Att. 14, 10 fin.:

    ardentissimus dux,

    Flor. 4, 2, 42; 1, 8, 2:

    ardentissimus amor,

    Vulg. 3, Reg. 11, 2:

    studia,

    Ov. M. 1, 199:

    Nonne cor nostrum ardens erat in nobis,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    furor,

    ib. Isa. 30, 27:

    miserere ardentis (sc. amore),

    Ov. M. 14, 691.— Poet. with gen.:

    ardens caedis,

    Stat. Th. 1, 662.—In Cic. freq. of passionate, excited discourse:

    nec umquam is qui audiret, incenderetur, nisi ardens ad eum perveniret oratio,

    Cic. Or. 38, 132:

    verbum,

    id. ib. 8, 27 (cf. id. Brut. 24 fin.):

    nisi ipse (orator) inflammatus ad eam (mentem) et ardens accesserit,

    id. de Or. 2, 45, 190:

    orator gravis, acer, ardens,

    id. Or. 28, 99 al. — Adv. ardenter, only trop., in a burning, fiery, eager, passionate manner, ardently, eagerly, passionately:

    ardenter aliquid cupere,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39; Plin. Ep. 2, 7, 6.— Comp.:

    ardentius sitire,

    to have a more burning thirst, Cic. Tusc. 5, 6, 16:

    ardentius diligere,

    Plin. Ep. 7, 20, 7, id. Pan. 85, 7:

    ardentius amare,

    Suet. Calig. 25.— Sup.:

    ardentissime diligere,

    Plin. Ep. 6, 4, 3; Suet. Dom. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > ardeo

  • 16 Calor

    1.
    călor, ōris, m. [caleo; cf. Varr. ap. Non. p. 46, 22], warmth, heat, glow.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very freq. in prose and poet.): neque mihi ulla obsistet amnis nec calor;

    nec frigus metuo,

    Plaut. Merc. 5, 2, 19; so (opp. frigus) Lucr. 2, 517; 6, 371; Cic. N. D. [p. 272] 2, 39, 101; Verg. G. 2, 344; 4, 36; (opp. refrigeratio) Vitr. 1, 4:

    calor ignis,

    Lucr. 1, 425:

    solis,

    id. 5, 571; 6, 514:

    fulminis,

    id. 6, 234.—In plur., Cic. Off. 2, 4, 13; id. N. D. 2, 60, 151; Hor. C. 3, 24, 37 al.—
    B.
    Esp.
    1.
    Vital heat; so, vitalis, Lucr. 3, 129; Cic. N. D. 2, 10, 27:

    ut omnia quae aluntur atque crescunt, contineant in se vim caloris, sine quā neque ali possent neque crescere,

    id. ib. 2, 9, 23:

    omnis et una Dilapsus calor,

    Verg. A. 4, 705.—
    2.
    Summer heat, the warmth of summer:

    vitandi caloris causā Lanuvii tres horas acquieveram,

    Cic. Att. 13, 34 init.; id. de Or. 1, 62, 265.—Hence also for summer (opp. ver and autumnus), Lucr. 1, 175; Col. 11, 2, 48:

    mediis caloribus,

    in the midst of summer, Liv. 2, 5, 3; so plur.:

    ut tectis saepti frigora caloresque pellamus,

    Cic. N. D. 2, 60, 152.—
    3.
    The glow of a hot wind (cf. Lucr. 6, 323:

    vis venti commixta calore): dum ficus prima calorque, etc.,

    the burning heat of the parching Sirocco, Hor. Ep. 1, 7, 5:

    calores austrini,

    Verg. G. 2, 270 (cf.:

    calidi Austri,

    Ov. M. 7, 532).—
    4.
    The heat of a fever, Tib. 4, 11, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., the heat of passion, fire, zeal, ardor, impetuosity, vehemence (so perh. not before the Aug. per.; esp. freq. in Quint.; cf.:

    ardor, fervor): si calor ac spiritus tulit,

    Quint. 10, 7, 13:

    Polus juvenili calore inconsideratior,

    id. 2, 15, 28:

    calor cogitationis, qui scribendi morā refrixit,

    id. 10, 3, 6; cf. id. 9, 4, 113:

    calorem cogitationis exstinguere,

    id. 8, praef. §

    27: et impetus,

    id. 10, 3, 17:

    dicendi,

    id. 11, 3, 130:

    lenis caloris alieni derisus,

    id. 6, 2, 15:

    dicentis,

    Plin. Ep. 4, 9, 11; 2, 19, 2:

    pietatis,

    id. Pan. 3, 1:

    ambitionis calor abducit a tutis,

    Sen. Ben. 2, 14, 5:

    quod calore aliquo gerendum est, id. Ira, 3, 3, 5: cohortationis,

    Val. Max. 2, 6, 2:

    iracundiae,

    Dig. 50, 17, 48:

    Martius,

    Stat. Achill. 2, 26; Luc. 2, 324 et saep.—
    B.
    Esp., ardent love, the fire of love:

    trahere calorem,

    Ov. M. 11, 305; so id. H. 19, 173; Sil. 14, 223.—In plur. (cf. amores), Hor. C. 4, 9, 11; Ov. A. A. 1, 237.
    2.
    Călŏr, ōris, m., a river in Samnium, now the Calore, Liv. 2, 14, 2; 25, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Calor

  • 17 calor

    1.
    călor, ōris, m. [caleo; cf. Varr. ap. Non. p. 46, 22], warmth, heat, glow.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very freq. in prose and poet.): neque mihi ulla obsistet amnis nec calor;

    nec frigus metuo,

    Plaut. Merc. 5, 2, 19; so (opp. frigus) Lucr. 2, 517; 6, 371; Cic. N. D. [p. 272] 2, 39, 101; Verg. G. 2, 344; 4, 36; (opp. refrigeratio) Vitr. 1, 4:

    calor ignis,

    Lucr. 1, 425:

    solis,

    id. 5, 571; 6, 514:

    fulminis,

    id. 6, 234.—In plur., Cic. Off. 2, 4, 13; id. N. D. 2, 60, 151; Hor. C. 3, 24, 37 al.—
    B.
    Esp.
    1.
    Vital heat; so, vitalis, Lucr. 3, 129; Cic. N. D. 2, 10, 27:

    ut omnia quae aluntur atque crescunt, contineant in se vim caloris, sine quā neque ali possent neque crescere,

    id. ib. 2, 9, 23:

    omnis et una Dilapsus calor,

    Verg. A. 4, 705.—
    2.
    Summer heat, the warmth of summer:

    vitandi caloris causā Lanuvii tres horas acquieveram,

    Cic. Att. 13, 34 init.; id. de Or. 1, 62, 265.—Hence also for summer (opp. ver and autumnus), Lucr. 1, 175; Col. 11, 2, 48:

    mediis caloribus,

    in the midst of summer, Liv. 2, 5, 3; so plur.:

    ut tectis saepti frigora caloresque pellamus,

    Cic. N. D. 2, 60, 152.—
    3.
    The glow of a hot wind (cf. Lucr. 6, 323:

    vis venti commixta calore): dum ficus prima calorque, etc.,

    the burning heat of the parching Sirocco, Hor. Ep. 1, 7, 5:

    calores austrini,

    Verg. G. 2, 270 (cf.:

    calidi Austri,

    Ov. M. 7, 532).—
    4.
    The heat of a fever, Tib. 4, 11, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., the heat of passion, fire, zeal, ardor, impetuosity, vehemence (so perh. not before the Aug. per.; esp. freq. in Quint.; cf.:

    ardor, fervor): si calor ac spiritus tulit,

    Quint. 10, 7, 13:

    Polus juvenili calore inconsideratior,

    id. 2, 15, 28:

    calor cogitationis, qui scribendi morā refrixit,

    id. 10, 3, 6; cf. id. 9, 4, 113:

    calorem cogitationis exstinguere,

    id. 8, praef. §

    27: et impetus,

    id. 10, 3, 17:

    dicendi,

    id. 11, 3, 130:

    lenis caloris alieni derisus,

    id. 6, 2, 15:

    dicentis,

    Plin. Ep. 4, 9, 11; 2, 19, 2:

    pietatis,

    id. Pan. 3, 1:

    ambitionis calor abducit a tutis,

    Sen. Ben. 2, 14, 5:

    quod calore aliquo gerendum est, id. Ira, 3, 3, 5: cohortationis,

    Val. Max. 2, 6, 2:

    iracundiae,

    Dig. 50, 17, 48:

    Martius,

    Stat. Achill. 2, 26; Luc. 2, 324 et saep.—
    B.
    Esp., ardent love, the fire of love:

    trahere calorem,

    Ov. M. 11, 305; so id. H. 19, 173; Sil. 14, 223.—In plur. (cf. amores), Hor. C. 4, 9, 11; Ov. A. A. 1, 237.
    2.
    Călŏr, ōris, m., a river in Samnium, now the Calore, Liv. 2, 14, 2; 25, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > calor

  • 18 Clemens

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > Clemens

  • 19 clemens

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > clemens

  • 20 clementer

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > clementer

См. также в других словарях:

  • auštri — adj. f. aušros epitetas: Kaip auštri aušrelė, kaip giedri dienelė LTR …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Austri — Austri,   Zwergengestalt der nordischen Mythologie; trägt nach der Schöpfungsgeschichte der »Edda« als »Osten« gemeinsam mit den drei Zwergen der drei anderen Himmelsrichtungen das Himmelsgewölbe …   Universal-Lexikon

  • Austri — Norðri, Suðri, Austri und Vestri sind vier Zwerge aus der nordischen Mythologie. Sie stützen den Himmel, der aus dem Schädel des getöteten Ymir geschaffen wurde. Norðri stützt den Himmel im Norden, Suðri im Süden, Austri im Osten und Vestri im… …   Deutsch Wikipedia

  • Austri — Nordri, Sudri, Austri et Westri Nordri, Sudri, Austri et Westri sont les quatre nains de l Edda de Snorri ayant pour fonction de maintenir la voûte céleste dans la cosmogonie nordique.Ils figurent dans la partie Gylfaginning. Ces nains ont donné… …   Wikipédia en Français

  • AUSTRI Cornu — promontor. in Aethiopia. Strabo l. 16 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Austri — (l’une des quatre directions, ici l’Est) L’un des quatre Nains qui supportent la voûte céleste fait avec le crâne du Géant Ymir …   Mythologie nordique

  • Norðri, Suðri, Austri und Vestri — sind die vier Zwerge in der nordischen Mythologie, die den Himmel stützen. Sie werden in der Völuspá im Dvergatal als Erdzwerge genannt.[1] Ihre Namen stammen aus dem Altnordischen und werden von den Bezeichnungen für die Himmelsrichtungen… …   Deutsch Wikipedia

  • Nordri, Sudri, Austri et Westri — sont les quatre nains de l Edda de Snorri ayant pour fonction de maintenir la voûte céleste dans la cosmogonie nordique.Ils figurent dans la partie Gylfaginning. Ces nains ont donné leurs noms aux points cardinaux: Nordri, le nain dit… …   Wikipédia en Français

  • Maite Ruiz de Austri — Nombre real Maite Ruiz de Austri Nacimiento  España Ocupación directora, guionista …   Wikipedia Español

  • Norðri, Suðri, Austri and Vestri — In Norse mythology, Norðri, Suðri, Austri and Vestri ( Northern, Southern, Eastern and Western ) are four dwarves in the Prose Edda book Gylfaginning who each support one of the four cardinal points. Together, they uphold the heavenly dome,… …   Wikipedia

  • Norðri, Suðri, Austri y Vestri — En la mitología nórdica, Norðri, Suðri, Austri y Vestri ( Norte, Sur, Este y Oeste ) eran cuatro enanos mencionados en Gylfaginning, en la Edda prosaica.[1] Cada uno de estos enanos sostenía uno de los cuatro puntos cardinales. Juntos, sostenían… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»